تفسیر و ثواب خواندن سوره فیل چیست؟
تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۱۵۵۸۳۴
پیامبر اسلام(ص) و مسلمانان در محیط مکه، در اقلیتی محض بودند و مشرکان آنها را جهت اعتقاداتی که داشتند، زیر فشار و اذیت، قرار میدادند. خداوند در آیات بسیاری از پیامبر(ص) و مسلمانان حمایت کرده و مشرکان را از کارهایشان بیم داده است. سوره فیل در واقع بیانی از یک واقعه تاریخی است که در راستای اطمینان دادن و اعلام حمایت از پیامبر میباشد، به این صورت که ابرهه و سپاه فیل سوار که به قصد مبارزه با خداوند آمده بودن و بنابر نابودی کعبه داشتند، با معجزه الهی، نابود گردیدند و حال تو ای پیامبر که از کعبه برای ما عزیزتر و والاتر هستی، بدان از تو نیز حمایت کرده و مخالفانت را به سزای اعمالشان خواهیم رساند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پاسخ تفصیلی
سوره «فیل» از سورههای مکی[1] و برای بیان معجزه الهی در حفظ کعبه و نابودی سپاه ابرهه میباشد. ابرهه فرمانده سپاه بزرگی بود که به قصد تخریب کعبه و در واقع مبارزه کردن با خدای کعبه قدم پیش نهاد و خداوند نیز به وسیله سنگریزههایی که پرندگان کوچک در دهان داشتند، آنها را نابود کرد.[2]
در برخی منابع، از امام سجاد(ع) شأن نزولی برای این سوره نقل شده است که در ذیل به طور خلاصه بیان میشود:
ابوطالب به پیامبر اکرم(ص) گفت: ای فرزند برادر! آیا تو برای همه مردم مبعوث شدهاى، یا تنها قوم خودت مخاطب تو میباشند؟ پیامبر فرمود: «نه، برای همه انسانها مبعوث شدهام؛ از سفید و سیاه، عرب و عجم، سوگند به کسى که جانم در دست اوست که من همه انسانهاى سفیدپوست و سیاهپوست را به این آئین دعوت میکنم، و تمام کسانى که بر قله کوهها و دریاها هستند به این آئین فرا مى خوانم، من تمام فارس و روم را دعوت مى کنم».
این سخن پیامبر(ص) به گوش قریش رسید و موجب تعجب و حیرت آنها گردید. آنها خطاب به ابوطالب گفتند: آیا گوش به سخنان فرزند برادرت نمیدهى که چه مى گوید؟ به خدا سوگند! اگر مردم فارس و روم این سخنان را بشنوند ما را از سرزمینمان مى ربایند! و سنگهاى کعبه را قطعه قطعه جدا مى کنند! اینجا بود که خداوند درباره این سخن آنها که مردم فارس و روم خانه کعبه را متلاشى مى کنند، سوره فیل را نازل کرد.[3]
در ابتدای این سوره، خداوند میفرماید: «أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصحْابِ الْفِیلِ»[4] در اینجا سؤال این است که چرا خداوند این سوره را با استفهام انکاری[5] آغاز کرده است؟ در جواب میتوان نکته را در این یافت که؛ آیه میخواهد اقرار بر این مطلب بگیرد؛ خداوند در مقابل سپاه ابرهه، اینگونه عمل کرد؛ حال ای پیامبر! تو که فرستاده و مورد اعتماد ما هستی و در راه ما تلاش میکنی نیز مورد حمایت ما بوده و هرگز نباید از دشمنانت هراسی داشته باشی.[6]
علاوه بر این به نظر میرسد تعبیر به «أَ لَمْ تَرَ» را نباید به معنای لغوی آن معنا کرد؛ زیرا این واقعه سالها قبل از بعثت پیامبر بوده و حتی گفتهاند که پیامبر در آن سال متولد شده است. به همین جهت مفسران عبارت «أَ لَمْ تَرَ» را به «أ لم تعلم» یعنی «آیا ندانستهای» معنا کردهاند[7] این تعبیر شاید به این جهت باشد که خبر این حادثه قطعی بوده و همگان به آن علم داشتهاند، علمی که قطعیت حاصل از آن به مانند دیدن است؛ لذا از تعبیر «دیدن» استفاده شده است.[8]
در آیات انتهایی سوره نیز توضیح میدهد که چگونه، پروردگار با واقعهای معجزهوار این دشمن را نابود کرده است: «وَ أَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْراً أَبابیلَ * تَرْمیهِمْ بِحِجارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ * فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُولٍ».[9]
ابابیل برخلاف آنچه در میان عوام شهرت دارد نام این پرندگان نبوده، بلکه به معنای گروه گروه میباشد؛ یعنی پرندگان را گروه گروه فرستاد.[10]
«سجیل» نیز به معنای سنگ و گل است[11] و میتواند به این معنا باشد که سنگهایی که به آنها گل چسبیده بود، سپاه ابرهه را سنگباران کردند و احتمال دارد استفاده از این نوع سنگ به این جهت بوده که آنها از دریا به سمت سپاه ابرهه حرکت کرده بودند.[12]
ثواب خواندن سوره فیل
در فضیلت خواندن این سوره امام صادق(ع) میفرماید: «هر کس در نمازهاى واجب خود سوره "أ لم تر کیف فعل ربّک" را بخواند، روز قیامت هر دشت و کوه و ریگزارى گواهى مىدهد که او از نمازگزاران بوده است، و نداکنندهاى روز قیامت ندا مى دهد که درباره بنده من راست گفتید، شهادت شما را در حق او پذیرفتم، او را به بهشت در آورید و از وى حساب نکشید؛ زیرا او از کسانى است که من، او و عملش را دوست مى دارم».[13]
البته لازم به ذکر است؛ بیشتر فقها گفتهاند که سوره فیل به تنهایی در نماز کفایت نمیکند، بلکه باید بعد از سوره حمد، سوره فیل و قریش را با هم خواند؛ زیرا این دو در نماز یک سوره حساب میشوند.[14]
---------------------------------------
پی نوشت
[1]. مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، ج 7، ص 609، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1424ق؛ بغوی، حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، تحقیق، المهدی، عبدالرزاق، ج 5، ص 304، داراحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، 1420ق.
[2]. برای اطلاع از داستان ابرهه ر.ک: 25063؛ داستان اصحاب فیل معجزه بتها یا صاحب کعبه
[3]. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج 1، ص 54 – 55، انتشارات رضی، قم، چاپ اول، 1375ش.
[4]. فیل، 1: «آیا ندانستهاى که پروردگارت با فیلسواران چه کرد»؟
[5]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 20، ص 361، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، 1417ق.
[6]. مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، ج 7، ص 610، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1424ق.
[7]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 10، ص 824، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش؛ بلخی، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق، شحاته، عبدالله محمود، ج 4، ص 847، دار إحیاء التراث، بیروت، چاپ اول، 1423ق.
[8]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 27، ص 335، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ فخرالدین رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 32، ص 289، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، 1420ق.
[9]. فیل، 3- 5: «و بر ضد آنان گروه گروه پرندگانى فرستاد * [که] بر آنان سنگهایى از نوع سنگ گِل مىافکندند.* سرانجام همه آنان را چون کاه جویده شده قرار داد».
[10]. شبر، سید عبد الله، تفسیر القرآن الکریم، ص 566، دار البلاغة للطباعة و النشر، بیروت، چاپ اول، 1412ق؛ ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، تفسیر غریب القرآن، ص 471، منشورات مکتبة الهلال، بیروت، بیتا.
[11]. عاملی، ابراهیم، تفسیر عاملی، تحقیق، غفاری، علی اکبر، ج 8، ص 667، انتشارات صدوق، تهران، 1360ش؛ فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تحقیق، اعلمی، حسین، ج 5، ص 376، انتشارات الصدر، تهران، چاپ دوم، 1415ق.
[12]. تفسیر نمونه، ج 27، ص 337؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 824.
[13]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، النص، ص 126، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق؛ دیلمی، حسن بن محمد، أعلام الدین فی صفات المؤمنین، ص 385، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1408ق.
[14]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده، بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 1، ص 543، انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
منبع: islamquest.net
منبع: پارسینه
کلیدواژه: سوره فیل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.parsine.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارسینه» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۵۵۸۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ضرورت اولویت قرار دادن حسن تدبیر دانشجویان عمرهگزار
به گزارش خبرگزاری مهر، حجتالاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب، روز سه شنبه ۱۱ اردیبهشت در همایش عمره دانشجویی در سالن شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد در جمع دانشجویان عمره گزار با اشاره به کلیدهای اصلی موفقیت در سفر به سرزمین وحی اظهار داشت: برای اینکه سفر خوب و پرباری داشته باشید برنامه ریزی و حسن تدبیر را در اولویت قرار دهید.
سرپرست حجاج ایرانی با بیان اینکه نزدیک به ۶ میلیون عمره گزار برای این سفر معنوی در صف انتظارهستند، اظهار داشت: لطف خدا شامل حال شما دانشجویان شده است، با نیت خالص به این سفر بروید و در انجام اعمال خود دقت کنید و از فیوضات آن بهره مند شوید.
وی با بیان اینکه اخلاص در سفر عمره از جانب خداوند به طور جداگانه توصیه شده است، کلید موفقیت دیگر سفر به سرزمین وحی را معرفت دانست و خطاب به حاضران گفت: آداب و مناسک عمره را فرا بگیرید و با آگاهی اعمال و مناسک را انجام بدهید. پیامبر بزرگ الهی هم از خداوند طلب راهنمائی در مناسک کرد: أَرِنَا مَنَاسِکَنَا.
وی بر لزوم بازشناسی تاریخ و جغرافیای حج و اماکن مقدس سرزمین وحی تاکید و به دانشجویان توصیه کرد که درباره جنگهای پیامبر (ص) در این سرزمین مطالعه کنند و به بازشناسی درس های وقایعی که در عصرحضرت رسول (ص) اتفاق افتاده است، پرداخته و از خود سوال کنیم چقدر در کارهایی که انجام می دهیم به اعمال رسول اکرم (ص) و یاران آن حضرت شبیه است؟
حجتالاسلام والمسلمین نواب با اشاره به واقعه جنگ اُحد ادامه داد: مردم در این جنگ شش گروه شدند، برخی ازآنها در مسیر از پیامبر جدا شدند و پیامبر را همراهی نکردند. گروه دوم تیراندازان مستقر در جبل عینین بودند که به آنان فرمودند در ارتفاعات چه پیروز شدیم چه شکست خوردیم بمانید، اما گروهی از ارتفاعات پایین آمدند و دنبال جمع کردن غنائم بودند. گروه سوم شهدای سرفراز بودند که در نزد خداوند روزی دارند و خشنود شدند. گروه چهارم فراریان از جنگ بودند که حتی پشت سر خود را نگاه نکردند. علاوه براین یک گروه هم منافقین و ششمین گروه جانبازانی بودند که همراه پیامبر در روز بعد در تعقیب دشمن به حمراء الاسد رفتند و به دعوت پیامبرجواب مثبت دادند. با توجه به این شرح حال جایگاه ما در مسائل سیاسی و اجتماعی کجا قرار دارد؟ توجه و تفکر به این موضوعات کلیدهای استفاده کردن از سفر به سرزمین وحی است.
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در پایان سخنان خود از دانشجویان خواست که در این سفر از روحانیون کاروان بهره ببرند و افزود: زائر جایگاه ویژهای نزد خدا دارد. درجمع شما برخی افراد هستند که پدرند یا در آینده پدرخواهند شد، در کنار کعبه برای پدران و فرزندانتان دعا کنید و دعای ۲۴ و ۲۵ صحیفه سجادیه را در مسجدالحرام به طور ویژه بخوانید.
سیدسلمان سیدافقهی قائم مقام بنیاد ملی نخبگان دیگر سخنران این همایش بود که در باره نقش مهم سفر به اماکن زیارتی در جهان اسلام در یکپارچگی و افزایش ایمان مومنان سخن گفت.
وی افزود: اسلام دینی است که پاسخ نیازهای بشریت برای سعادت را در خود دارد، آنچه که دین اسلام به آن دعوت کرده عبور از ظواهر و رسیدن باطن امور است که در نهایت به تدبیر در امور و رسیدن به راهحل درست منتهی خواهد شد.
در این همایش که حجت الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و چند تن از مسئولان ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان حضور داشتند اعلام شد که یک کاروان ۱۶۴ نفره از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس برای سفر ده روزه در قالب کاروان های عمره گزار فردا چهارشنبه (۱۲ اردیبهشت) همزمان با سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری و روز معلم به سرزمین وحی اعزام خواهند شد.
کد خبر 6093532