به نقل از «خبرگزاری آریا»

ثواب خواندن و تفسير سوره فيل

تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۱۶۱۵۸۶

خبرگزاري آريا -
سوره «فيل» از سوره‌هاي مکي مي باشد
تفسير و ثواب خواندن سوره فيل چيست؟
پيامبر اسلام(ص) و مسلمانان در محيط مکه، در اقليتي محض بودند و مشرکان آنها را جهت اعتقاداتي که داشتند، زير فشار و اذيت، قرار مي‌دادند. خداوند در آيات بسياري از پيامبر(ص) و مسلمانان حمايت کرده و مشرکان را از کارهايشان بيم داده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سوره فيل در واقع بياني از يک واقعه تاريخي است که در راستاي اطمينان دادن و اعلام حمايت از پيامبر مي‌باشد، به اين صورت که ابرهه و سپاه فيل سوار که به قصد مبارزه با خداوند آمده بودن و بنابر نابودي کعبه داشتند، با معجزه الهي، نابود گرديدند و حال تو اي پيامبر که از کعبه براي ما عزيزتر و والاتر هستي، بدان از تو نيز حمايت کرده و مخالفانت را به سزاي اعمالشان خواهيم رساند.
پاسخ تفصيلي
سوره «فيل» از سوره‌هاي مکي[1] و براي بيان معجزه الهي در حفظ کعبه و نابودي سپاه ابرهه مي‌باشد. ابرهه فرمانده سپاه بزرگي بود که به قصد تخريب کعبه و در واقع مبارزه کردن با خداي کعبه قدم پيش نهاد و خداوند نيز به وسيله سنگ‌ريزه‌هايي که پرندگان کوچک در دهان داشتند، آنها را نابود کرد.[2]
در برخي منابع، از امام سجاد(ع) شأن نزولي براي اين سوره نقل شده است که در ذيل به طور خلاصه‌ بيان مي‌شود:
ابوطالب به پيامبر اکرم(ص) گفت: اي فرزند برادر! آيا تو براي همه مردم مبعوث شده‌اى، يا تنها قوم خودت مخاطب تو مي‌باشند؟ پيامبر فرمود: «نه، براي همه انسان‌ها مبعوث شده‌ام؛ از سفيد و سياه، عرب و عجم، سوگند به کسى که جانم در دست اوست که من همه انسان‌هاى سفيدپوست و سياه‌پوست را به اين آئين دعوت مي‌کنم، و تمام کسانى که بر قله کوه‌ها و درياها هستند به اين آئين فرا مى‏ خوانم، من تمام فارس و روم را دعوت مى‏ کنم».
اين سخن پيامبر(ص) به گوش قريش رسيد و موجب تعجب و حيرت آنها گرديد. آنها خطاب به ابوطالب گفتند: آيا گوش به سخنان فرزند برادرت نمي‌دهى که چه مى‏ گويد؟ به خدا سوگند! اگر مردم فارس و روم اين سخنان را بشنوند ما را از سرزمينمان مى ‏ربايند! و سنگ‌هاى کعبه را قطعه قطعه جدا مى ‏کنند! اين‌جا بود که خداوند درباره اين سخن آنها که مردم فارس و روم خانه کعبه را متلاشى مى‏ کنند، سوره فيل را نازل کرد.[3]
در ابتداي اين سوره، خداوند مي‌فرمايد: «أَ لَمْ تَرَ کَيْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصحْابِ الْفِيلِ»[4] در اين‌جا سؤال اين است که چرا خداوند اين سوره را با استفهام انکاري[5] آغاز کرده است؟ در جواب مي‌توان نکته را در اين يافت که؛ آيه مي‌خواهد اقرار بر اين مطلب بگيرد؛ خداوند در مقابل سپاه ابرهه، ‌اين‌گونه عمل کرد؛ حال اي پيامبر! تو که فرستاده و مورد اعتماد ما هستي و در راه ما تلاش مي‌کني نيز مورد حمايت ما بوده و هرگز نبايد از دشمنانت هراسي داشته باشي.[6]
علاوه بر اين به نظر مي‌رسد تعبير به «أَ لَمْ تَرَ» را نبايد به معناي لغوي آن معنا کرد؛ زيرا اين واقعه سال‌ها قبل از بعثت پيامبر بوده و حتي گفته‌اند که پيامبر در آن سال متولد شده است. به همين جهت مفسران عبارت «أَ لَمْ تَرَ» را به «أ لم تعلم» يعني «آيا ندانسته‌اي» معنا کرده‌اند[7] اين تعبير شايد به اين جهت باشد که خبر اين حادثه قطعي بوده و همگان به آن علم داشته‌اند، علمي که قطعيت حاصل از آن به مانند ديدن است؛ لذا از تعبير «ديدن» استفاده شده است.[8]
در آيات انتهايي سوره نيز توضيح مي‌دهد که چگونه، پروردگار با واقعه‌اي معجزه‌وار اين دشمن را نابود کرده است: «وَ أَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْراً أَبابيلَ * تَرْميهِمْ بِحِجارَةٍ مِنْ سِجِّيلٍ * فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُولٍ».[9]
ابابيل برخلاف آنچه در ميان عوام شهرت دارد نام اين پرندگان نبوده، بلکه به معناي گروه گروه مي‌باشد؛ يعني پرندگان را گروه گروه فرستاد.[10]
«سجيل» نيز به معناي سنگ و گل است[11] و مي‌تواند به اين معنا باشد که سنگ‌هايي که به آنها گل چسبيده بود، سپاه ابرهه را سنگباران کردند و احتمال دارد استفاده از اين نوع سنگ به اين جهت بوده که آنها از دريا به سمت سپاه ابرهه حرکت کرده بودند.[12]
ثواب خواندن سوره فيل
در فضيلت خواندن اين سوره امام صادق(ع) مي‌فرمايد: «هر کس در نمازهاى واجب خود سوره "أ لم تر کيف فعل ربّک" را بخواند، روز قيامت هر دشت و کوه و ريگزارى گواهى مى‏دهد که او از نمازگزاران بوده است، و نداکننده‏اى روز قيامت ندا مى‏ دهد که درباره بنده من راست گفتيد، شهادت شما را در حق او پذيرفتم، او را به بهشت در آوريد و از وى حساب نکشيد؛ زيرا او از کسانى است که من، او و عملش را دوست مى‏ دارم».[13]
البته لازم به ذکر است؛ بيشتر فقها گفته‌اند که سوره فيل به تنهايي در نماز کفايت نمي‌کند، بلکه بايد بعد از سوره حمد، سوره فيل و قريش را با هم خواند؛ زيرا اين دو در نماز يک سوره حساب مي‌شوند.[14]
---------------------------------------
پي نوشت
[1]. مغنيه، محمد جواد، تفسير الکاشف، ج 7، ص 609، دار الکتب الإسلامية، تهران، چاپ اول، 1424ق؛ بغوي، حسين بن مسعود، معالم التنزيل في تفسير القرآن، تحقيق، المهدي‏، عبدالرزاق، ج 5، ص 304، داراحياء التراث العربي، بيروت، چاپ اول، 1420ق.
[2]. براي اطلاع از داستان ابرهه ر.ک: 25063؛ داستان اصحاب فيل معجزه بت‌ها يا صاحب کعبه
[3]. فتال نيشابوري، محمد بن احمد، روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، ج 1، ص 54 – 55، انتشارات رضي، قم، چاپ اول، 1375ش.
[4]. فيل، 1: «آيا ندانسته‌اى که پروردگارت با فيل‌سواران چه کرد»؟
[5]. طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، ج 20، ص 361، دفتر انتشارات اسلامي، قم، چاپ پنجم، 1417ق.
[6]. مغنيه، محمد جواد، تفسير الکاشف، ج 7، ص 610، دار الکتب الإسلامية، تهران، چاپ اول، 1424ق.
[7]. طبرسي، فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، مقدمه، بلاغي‏، محمد جواد، ج 10، ص 824، ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش؛ بلخي، مقاتل بن سليمان، تفسير مقاتل بن سليمان، تحقيق، شحاته، عبدالله محمود، ج 4، ص 847، دار إحياء التراث، بيروت، چاپ اول، 1423ق.
[8]. مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج 27، ص 335، دار الکتب الإسلامية، تهران، چاپ اول، 1374ش؛ فخرالدين رازي، محمد بن عمر، مفاتيح الغيب، ج 32، ص 289، دار احياء التراث العربي، بيروت، چاپ سوم، 1420ق.
[9]. فيل، 3- 5:‌ «و بر ضد آنان گروه گروه پرندگانى فرستاد * [که‏] بر آنان سنگ‏هايى از نوع سنگ گِل مى‏افکندند.* سرانجام همه آنان را چون کاه جويده شده قرار داد».
[10]. شبر، سيد عبد الله، تفسير القرآن الکريم، ص 566، دار البلاغة للطباعة و النشر، بيروت، چاپ اول، 1412ق؛ ابن قتيبه، عبدالله بن مسلم، تفسير غريب القرآن، ص 471، منشورات مکتبة الهلال، بيروت، بي‌تا.
[11]. عاملي، ابراهيم، تفسير عاملي، تحقيق، غفاري، علي اکبر، ج 8، ص 667، انتشارات صدوق، تهران، 1360ش؛ فيض کاشاني، ملامحسن، تفسير الصافي، تحقيق، اعلمي، حسين، ج 5، ص 376، انتشارات الصدر، تهران، چاپ دوم، 1415ق.
[12]. تفسير نمونه، ج ‏27، ص 337؛ مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏10، ص 824.
[13]. شيخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، النص، ص 126، دار الشريف الرضي للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق؛ ديلمي، حسن بن محمد، أعلام الدين في صفات المؤمنين، ص 385، مؤسسه آل البيت(ع)، قم، چاپ اول، 1408ق.
[14]. امام خميني، توضيح المسائل (محشّي)، گردآورنده، بني‌هاشمي خميني، سيد محمدحسين، ج 1، ص 543، انتشارات اسلامي، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
منبع: islamquest.net


منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۱۶۱۵۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تفال به حافظ سه شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳؛ مرا به رندی و عشق آن فضول عیب کند...

فرارو- فال گرفتن از آثار ادبی، از باور‌های کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان می‌بردند بهره‌ای از کلام حق دارند رجوع می‌شد. با این حال، اما در گذر زمان تنها تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.

مرا به رندی و عشق آن فضول عیب کند
که اعتراض بر اسرار علم غیب کند

کمال سر محبت ببین نه نقص گناه
که هر که بی‌هنر افتد نظر به عیب کند

ز عطر حور بهشت آن نفس برآید بوی
که خاک میکده ما عبیر جیب کند

چنان زند ره اسلام غمزه ساقی
که اجتناب ز صهبا مگر صهیب کند

کلید گنج سعادت قبول اهل دل است
مباد آن که در این نکته شک و ریب کند

شبان وادی ایمن گهی رسد به مراد
که چند سال به جان خدمت شعیب کند

ز دیده خون بچکاند فسانه حافظ
چو یاد وقت زمان شباب و شیب کند

شرح لغت: جیب: گریبان/صهبا: باده/ ریب:شک و تردید.

تفسیر عرفانی:‌

۱- ویژگی‌های شما عبارت اند از: نجیب، درسخوان، قابل اعتماد، جسور، مصمم، پرهیزکار، جذاب و دلربا، رفیق دوست، اصیل، مودب، جدی، با وجدان، فرشته خو، خجول، منطقی، شریف، خیرخواه، واقع بین، پاک، دوست داشتنی، اهل گردش، ولخرج و دوستدار ثروت.

۲- حضرت حافظ در بیت‌های سوم، چهارم و پنجم می‌فرماید:

آن لحظه بوی خوش سیه چشم بهشتی پراکنده می‌شود که غبار میخانه، ما را عطر گریبان خود سازد.

* کرشمه ساقی آنگونه راه دل اهل اسلام را میزند که هیچ کس حتی صهیب از صحابه رسول خدا (ص) از باده نوشی نمی‌تواند بپرهیزد.

* کلید گنج نیکبختی و مقبولیت نزد صاحبدلان است. نباید کسی در این مساله شک و تردید کند.

حال خود باید نیت خود را تفسیر نمایید.

تعبیر غزل:

انسان زمانی به موفقیت و مراد خود می‌رسد که در این راه زحمت بسیار کشیده باشد. تو نیز اگر می‌خواهی به سعادت برسی هیچ شک و تردیدی به دل راه مده و بدان که وسواس و تردید عوامل بازدارنده و منفی هستند به سرزنش‌های بی خبران توجهی مکن تا به کمال مطلوب خود برسی.